W skład archipelagu wchodzi 13 większych wysp (powyżej 14 km2), sześć mniejszych (1 - 5 km2) i setki niewielkich skałek wystających ponad powierzchnię oceanu, o łącznej powierzchni 7882 km2. Największa wyspa - Isabela - zajmuje ponad połowę tego obszaru - 4588 km2. Najwyższym wzniesieniem na Galapagos jest wulkan Wolf, na wyspie Isabela, osiągający 1707 m n.p.m.

Nieco geograficznego zamieszania wprowadza fakt, że większość wysp posiada dwie, a nawet trzy nazwy, co wynika z historii poznawania tego legendarnego “laboratorium ewolucji” najpierw przez Hiszpanów, następnie Anglików a w końcu z oficjalnego objęcia ich w posiadanie przez Ekwador.

Wyspy liczą ponad 20 tys. mieszkańców (roczny przyrost 10%), z czego mniej więcej połowa mieszka w Puerto Ayora na Santa Cruz. Na Galapagos rocznie przybywa ponad 60 tys. turystów!

Galapagos posiadają chłodną, suchą pogodę od czerwca do listopada, natomiast gorącą, wilgotną aurę od stycznia do kwietnia. Maj jest okresem przejściowym. Paradoksalnie w lutym i w marcu, czyli w środku pory deszczowej, przypada statystycznie najwięcej słonecznych dni! Wahania temperatur nie są zbyt wielkie, jak to bywa na równiku, wynosząc średnio do 30 stopni Celsjusza w porze deszczowej i do 27 stopni Celsjusza w porze suchej. Temperatura wody waha się w zależności od lokalnych prądów. Jako ciekawostkę podam fakt, że w ciągu jednego majowego dnia, wokół wysepki Tortuga przy Espanoli, temperatura wody wynosiła 16 stopni Celsjusza od zachodu, 22 stopni od południowego wschodu i 25 stopni od północy! Dzięki takiemu mieszaniu wód podziwialiśmy niebywałe zróżnicowanie i bogactwo ryb.

Wyspy zostały odkryte przez przypadek, gdy w 1535 roku statek wiozący biskupa Panamy - Tomasa de Berlanga - do peruwiańskiej Limy zdryfował daleko na zachód z wytyczonej trasy. Biskup doniósł królowi Karolowi V o swoim odkryciu, wspominając o zamieszkujących ląd gigantycznych żółwiach, których skorupa przypominała siodło (po hiszpańsku - galapago). Nazwa Galapagos, Wyspy Żółwie, pozostała do dzisiaj.

Przez trzy kolejne stulecia na wyspy przybywali odkrywcy, poławiacze fok, wielorybnicy i piraci. Wszyscy pełna garścią korzystali z dobrodziejstw Galapagos, zaopatrując się w wodę pitną i zabierając na statki żółwie, jako zapasy mięsa na drogę. W 1835 roku dotarł tutaj Karol Darwin. Kolekcjonując przez pięć tygodni ptaki z poszczególnych wysp, dokonując szczegółowych notatek na temat innych zwierząt i porównując warunki ich życia stworzył początki do opublikowanej dopiero w 1859 r. teorii ewolucji gatunków.

W 1832 roku Ekwador oficjalnie ogłosił Galapagos jako część swojego terytorium, dokonując powolnej kolonizacji. W 1934 r. niektóre z wysp uznano za rezerwat przyrody, a w 1959 r. cały archipelag zyskał status parku narodowego.