W niektórych krajach turyści mogą podziwiać piękne plaże, brać udział w wycieczkach na ekscytujące safari, lecz nieuniknione są także inne, niekiedy zapierające dech w piersiach obrazy wszechobecnej biedy... Próba zrozumienia kontekstu społeczno-kulturowego problemów odwiedzanych przez nas zakątków jest kluczem do pełniejszego zrozumienia współczesnego Świata i procesów w nim zachodzących, a doświadczenie podróży będzie bogatsze o lekcję szacunku wobec drugiego człowieka.

Czym jest odpowiedzialna turystyka?

Nasilające się od początku lat dziewięćdziesiątych procesy globalizacji prowadzą do łatwiejszego i szybszego dostępu do informacji. Powodują że wiemy więcej o innych ludziach i zamieszkiwanych przez nich częściach Świata, ale także potęgują istniejące różnice i podziały. Płeć, kolor skóry, wyznanie, nie są juz jedynymi wyznacznikami określającymi tożsamość. Do tej listy należy współcześnie dołączyć, miejsce zamieszkania, w której części Świata żyjemy – w Globalnej bogatej Północy czy w Globalnym biednym Południu. Nie są one odgrodzone od siebie szczelną granicą, przenika je wiele współzależności. Ogrom cierpienia, w jednej części Świata związany ze zmianami klimatu czy postępującą luką rozwojową, ma wpływ na życie ludzi w innych jego częściach. Owe zjawiska wymusiły na przedstawicielach społeczności międzynarodowej szereg inicjatyw zmierzających do promowania świadomej turystyki. Członkowie Światowej Organizacji Turystyki podjęli się sformułowania szeregu zasad, których przestrzeganie przez rządy, lokalną administrację, przedstawicieli przemysłu turystycznego oraz odwiedzających ma doprowadzić do tego, że podróże staną się wartością dla ich uczestników jak i mieszkańców najczęściej odwiedzanych regionów. Prace nad Global Code of Ethics for Tourism zaczęły się w 1997 roku podczas spotkania WTO (World Tourism Organisation, Światowa Organizacja Turystyki) w Istambule i trwały, kolejne dwa lata. Ostateczną wersję dokumentu przyjęto podczas spotkania w Satiago de Chile na przełomie września i października 1999 roku. Dziesięciopunktowy dokument dotyczył m.in. następujących kwestii:

- Wpływ turystyki na wzajemne zrozumienie i szacunek wobec innych ludzi oraz społeczności
- Turystyka jako źródło indywidualnej i grupowej samorealizacji
- Turystyka jako czynnik zrównoważonego rozwoju
- Turystyka jako działalność przynosząca korzyść dla krajów i społeczności przyjmujących turystów

Odpowiedzialny turysta powinien:

1. Otworzyć umysł na inne kultury I tradycje – co zmieni jego doświadczenie podróży, zdobędzie szacunek i przychylność lokalnej społeczności; Być tolerancyjny i szanować różnorodność – obserwować i poznawać odmienne tradycje i obyczaje
2. Przestrzegać praw człowieka. Eksploatacja w każdej formie jest sprzeczna z podstawowymi zasadami turystyki.
3. Dbać o ochronę środowiska naturalnego. Chronić dzikie zwierzęta i naturalne osady ludzkie, nie nabywać produktów zrobionych z zagrożonych wyginięciem gatunków zwierząt i roślin.
4. Szanować dziedzictwo kulturowe. Wszelka aktywność powinna być prowadzona z poszanowaniem artystycznego, archeologicznego i kulturowego dziedzictwa.
5.Jego podróż może przyczynić się do społeczno-ekonomicznego rozwoju danego rozwoju. Nabywaj wyroby tradycyjnego rzemiosła i lokalnego przemysłu by wspierać lokalną gospodarkę według sprawiedliwego handlu. Targowanie się powinno opierać się na zrozumieniu sprawiedliwych stawek.
6. Dla własnego bezpieczeństwa dowiedzieć się o warunkach opieki zdrowotnej oraz pomocy konsularnej w kraju, do którego się wybiera.
7. Dowiedzieć się jak najwięcej o kraju twojej podróży przed wyjazdem, by spróbować zrozumieć zwyczaje, normy I tradycje w nim obowiązujące I uniknąć zachowania, które mogłoby obrazić lokalną społeczność.
8. Zapoznać się z prawodawstwem kraju twojej podróży, by uniknąć popełnienia czynu który byłby w danym kraju zakazany przez prawo.

Miejsce Polski i Polacy w Świecie

POORISM – turystyka zorientowana na odwiedzanie najbiedniejszych regionów, dzielnic miast, staje się coraz bardziej popularnym celem, motywacją podejmowania podróży lub ich ważnym uzupełnieniem. Favela tour w Rio de Janeiro czy wizyta w townshipie w Johanesburgu stają się największymi „atrakcjami turystycznymi” tych metropolii.
Od początku XXI wieku Polski rząd coraz aktywniej uczestniczy w międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju. Z roku na rok rośnie liczba polskich organizacji pozarządowych świadczących pomoc rozwojową w najbardziej ubogich częściach Świata, a także polskich podróżników i turystów odwiedzających kraje Globalnego Południa. Warto byłoby uzupełnić ich doświadczenie podróży o wizytę w miejscu, w którym realizowany jest projekt pomocy rozwojowej.
W tym roku jedna z polskich organizacji pozarządowych – fundacja Simba Friends implementuje projekt – Tehama, najnowsze technologie kluczem do rozwoju regionu Kilimandżaro, w jednej z najczęściej odwiedzanych przez turystów miejscowości Tanzanii, leżącej u stóp największego szczytu Afryki – Kilimandżaro Moshi. Głównym jego założeniem jest stworzenie laboratorium komputerowego oraz przeszkolenie nauczycieli, urzędników lokalnej administracji oraz młodych działaczy z podstaw obsługi programów Microsoft Office. Osoby biorące udział projektu ucząc Tanzańczyków poznają ich bogatą kulturę, chodzą na kurs języka suahili, poznają społeczno-kulturowe podłoże niskiego poziomu rozwoju tego kraju. Chętni dzielić się swoim doświadczeniem wolontariusze projektu zapraszają wszystkich planujących podróż do Tanzanii do grudnia 2008 roku do odwiedzenia Mawenzi Teachers Resource Center w Moshi.