Po rozpadzie Związku Radzieckiego dotowaną gospodarkę Czukotki dotknął głęboki kryzys. Pogłowie renów gwałtownie rzedło, ponieważ dostawy żywności z kontynentu odbywały się rzadko i nieregularnie, stąd ludzie zabijali zwierzęta żeby samemu przeżyć. Obecnie przy dużym wsparciu z budżetu federalnego powoli się to zmienia i pogłowie zwierząt rośnie. Podczas naszej tegorocznej wyprawy odwiedziliśmy brygadę pasterzy reniferów ze wsi Amguema. Uczestniczyliśmy – jako obserwatorzy – w uboju renów a także akcji ratowania grupy pasterzy, którzy utknęli w tundrze.

Czukcze w latach 90-tych ponownie sami zaczęli wypływać w morze aby polować na wieloryby. Ponieważ w czasach Rosji Radzieckiej byli odsunięci od polowań, musieli uczyć się tej sztuki od nowa. Zasięgali w tym celu rad u najstarszych mieszkańców. Teraz samodzielnie łowią morskie ssaki, w polowaniu na wieloryba celują zwłaszcza myśliwi ze wsi Łorino. W łorino byłem w 2004 roku w trakcie pierwszej podróży, którą odbyłem na Czukotkę.

Przemierzając Czukotkę kilkakrotnie zetknęliśmy się z pomnikami mrocznej historii sowieckiej Czukotki, pozostałościami po więzieniach Archipelagu GUŁAG. Rozbudowany system więzień rozwijano tam od lat 40-tych ubiegłego wieku do końca lat 50-tych. Więźniowie budowali porty, drogi, kombinaty przemysłowe, elektrownie i wsie. Pracowali przy wydobyciu cyny, wolframu, złota i uranu. Ciężka praca w skrajnych warunkach oraz nieludzkie traktowanie przez strażników wpływało na wysoką śmiertelność.

Czukotka jest regionem w znacznym stopniu dotowanym. Dziedziną gospodarki, która postrzegana jest jako możliwy kierunek rozwoju dla okręgu jest wydobycie złota. Wielkość udokumentowanych złóż podawana jest w setkach ton. Działa kilka prywatnych firm wydobywczych, z których największą jest obecnie „AO Artiel’ Chukotka”. Już w 2007 roku planowane jest uruchomienie kanadyjsko-rosyjskiego przedsiębiorstwa „Rudnik Kupol’” (około 300 ton złota), poszukiwany jest też inwestor dla rozwoju wydobycia w złożu „Maiskiy” (240 ton). Odwiedziliśmy dwie kopalnie złota w „Artieli Chukotka”.

Przyjęto nas bardzo życzliwie, dyrekcja wyraziła zgodę nie tylko na zwiedzanie przez nas przediębiorstwa, ale także na korzystanie ze stołówki. Widzieliśmy wszystkie etapy pozyskania surowca: od wydobycia rudy po jej wzbogacenie w fabryce i kontrolę jakości w laboratorium. Ominęło nas tylko wytapianie złotych sztabek.

Z Egvekinota, portu nad Morzem Beringa dotarliśmy do Peveka – miasta-portu leżącego nad Morzem Wschodniosyberyjskim. Na rowerach przejechaliśmy około 650 km, autostopem 1700 statkiem towarowym pokonaliśmy około 600 km.

Poznaliśmy mnóstwo ciekawych ludzi, którzy bez oporów opowiadali nam historie swojego życia. Staraliśmy się spojrzeć na Czukotkę z różnych stron. Ponieważ mieliśmy możliwość porozmawiania z ludźmi z rżnych grup społecznych: szefów administracji, dyrektorów, naczelników, nauczycieli, robotników, kierowców, pasterzy, sądzę, że w dużym stopniu nam się to udało.