został założony 23 kwietnia 1991 roku. Obejmuje powierzchnię 26 474 hektarów, gdzie 9774 hektarów stanowi ląd, 4200 - Zalew Kuroński , a 12 500 - otwarte morze. Na terenie Parku Kursiu Nerija znajdują się dwa rezerwaty ścisłe: Grobstas i Naglis; cztery parki krajobrazowe - Parnidys, Karvaiciai, Joudkrante i Lapnugrais; oraz małe parki kulturowe - w Nidzie i osadach Juodkrante i Preila. Park Kursiu Nerija obejmuje litewską część Mierzei Kurońskiej oraz Zalewu, pozostała część należy do Rosji (Obwód Kaliningradzki).

Jeszcze w pierwszych wiekach drugiego tysiąclecia naszej ery, wydmy Mierzei Kurońskiej porastały dąbrowy, gaje lipowe oraz lasy sosnowe. Dzięki tej naturalnej ochronie od morskich wiatrów mogły powstawać tam wioski i osady, których mieszkańcy byli nie tylko rybakami, ale także smolarzami oraz drwalami. Czerpiąc z zasobów leśnych Mierzei ludność nie zdawała sobie sprawy z zagrożenia jakie niesie eoliczna działalność wiatrów.

W wyniku zmniejszania się ilości roślinności oraz pod wpływem wiatrów wydmy zaczęły się przesuwać. Pierwsza wioska została zasypana już w XVI wieku. Jednak nawet wtedy nikt nie zdawał sobie sprawy z faktycznego zagrożenia.

Na początku XIX wieku na brzegu Zalewu ukształtował się ogromny wał wydm, który pochłonął kilkanaście wiosek. Niektóre z nich były przykrywane i odkrywane nawet kilka razy. W 1825 roku G.D. Kuvertas rozpoczął pierwsze próby powstrzymania dryfujących wydm poprzez ponowne zalesienie.

Warto dodać, że niektóre wydmy (np. Sklandytoju, Angiu Kalno, Urbo Kalno) mają ponad 100 metrów wysokości. W chwili obecnej ponad 7 000 hektarów powierzchni Mierzei porastają lasy, głownie sosnowe.

Rośliny występujące na Mierzei Kurońskiej musiały przystosować się do tego trudnego, specyficznego klimatu wynikającego z sąsiedztwa Morza Bałtyckiego i Zalewu Kurońskiego, gwałtownych i niespodziewanych zmian pogody, silnych wiatrów, suszy i słonej wody. W związku z tym życie roślinne jest tu niezwykle wrażliwe na działanie czynników naturalnych jak i ludzkich.

Występuje tu ponad 1000 gatunków roślin, w tym ponad 190 gatunków rzadkich i bardzo rzadkich. Niektóre z nich zostały wpisane do Litewskiej Czerwonej Księgi, są to między innymi: Eryngium maritimum, Glaux maritina, Aster tripolium i Erica tetralix.

Park Kursiu Nerija obfituje w ptactwo. Na jego terenie można znaleźć większość z 300 gatunków ptaków występujących na Litwie. Mierzeja stanowi również często przystanek w ptasich migracjach sezonowych. Wiele rzadkich gatunków ma tu swoje miejsca gniazdowania.

Na terenie Parku żyje także prawie 40 gatunków ssaków. Są to zarówno duże zwierzęta (dziki, jelenie) jak i małe, między innymi: zające, lisy, kuny, borsuki, wiewiórki, bobry, gryzonie.

W tym miejscu warto wspomnieć, że w maju 2002 roku, w wyniku wspólnej akcji naukowców polskich, szwedzkich i litewskich w miejscowości Nida, wolność odzyskały cztery foki, w tym dwie urodzone w helskim fokarium. Zwierzęta, Bojka i Adaś, zostały przetransportowane na Litwę na pokładzie żaglowca s/y "Zawisza Czarny". Foki należały kiedyś do niezwykle popularnych zwierząt zamieszkujących południowe wybrzeże Bałtyku, jednak w wyniku niekontrolowanych, brutalnych polowań, zostały pawie zupełnie wytrzebione zarówno w Polsce jak i na Litwie.

Osady rybackie znajdujące się na terenie Parku są przykładem tradycyjnej architektury, charakterystycznej dla tego regionu. Większość budynków jest zaliczana do pomników architektonicznych, etnograficznych lub urbanistycznych. Tradycyjne, dwurodzinne chaty rybackie zbudowane są z drewnianych bali, a ich ściany od zewnątrz obite są pionowo deskami. Dachy pokryte są dachówką lub trzciną.

Prawie wszystkie chaty rybackie zwrócone są frontową ścianą w stronę Zalewu. Aby zobaczyć tradycyjne budownictwo warto odwiedzić wioski Juodkrante, Prevalka i Preila. Centrum administracyjnym jest Nida - największa i najpiękniejsza litewska miejscowość na Mierzei.

Park najlepiej zwiedzać własnym samochodem, jednak należy pamiętać, że wszelkie postoje dozwolone są tylko w wyznaczonych miejscach, zabronione jest rozpalanie ognisk, rozbijanie namiotów oraz spanie w samochodach. Noclegi można wykupić w hotelikach i pensjonatach - ceny nie są specjalnie wygórowane, natomiast kary dotkliwe.

Park można również zwiedzać autobusem kursowym lub busem (taksówką) z Kłajpedy - trzeba tylko umówić się z kierowcą - wtedy całodzienne zwiedzanie z przewodnikiem kosztuje ok. 20 PLN od osoby (w naszym przypadku z dowozem na dworzec kolejowy w Kaliningradzie). Jednak chyba najlepszym rozwiązaniem jest rejs jachtem do Kłajpedy, a potem dalej, kolejne przystanie Zalewu.

Kursiu Nerija National Park
Smiltynes 18
4800 Kalipeda
Litwa
Tel. (370 6) 391109