Lublin: wystawa fotografii „Cerkwie”
| Benon Bujnowski
|
|
Zapraszamy na wernisaż wystawy fotografii "Cerkwie. Grzęda Sokalska, Roztocze Wschodnie, Płaskowyż Tarnogrodzki." Jacka Zaima 29 marca 2006 roku do Galerii "Po Schodach" w MDK2 w Lublinie przy ulicy Bernardyńskiej 14a. Wernisaż rozpocznie się o godzinie 17:30. Wystawę będzie można oglądać do 27 kwietnia 2006 roku.
Cerkwie pokazane na fotografiach położone są w południowo - wschodniej Polsce na terenie województw: Lubelskiego oraz Podkarpackiego. Fotografie można podzielić na dwie części.
Część pierwsza to obiekty oznaczone na mapce numerami 1 – 24, położone na Płaskowyżu Tarnogrodzkim oraz Roztoczu Wschodnim. Jest to istniejący "Szlak Architektury Drewnianej, cześć VI", dodatkowo cerkwie murowane w Płazowie, Oleszycach., Siedliskach.
Część druga to obiekty oznaczone na mapce numerami 25 – 33, położone na Grzędzie Sokalskiej, wzdłuż granicy z Ukrainą, zlokalizowane pomiędzy Dołhobyczowem a Hrebennem.
Zbiór zdjęć pokazanych na wystawie jest zapisem wypraw turystycznych autora.
Rys historii
Obszar przedstawiony na mapie stanowił północną granicę grekokatolickiej diecezji przemyskiej istniejącej w latach 1692 - 1946, w której do czasu zakończenia II wojny światowej istniało ponad sześćset cerkwi. Zdecydowana większość przetrwała działania wojenne, a masowe niszczenie cerkwi rozpoczęto wraz z wysiedlaniem ludności ukraińskiej w związku z „Akcją Wisła”. Około trzystu cerkwi zniszczono w latach 1955 – 1956, rozbierając obiekty pochodzące z XVI - XVII wieku nie prowadząc żadnej dokumentacji inwentaryzacyjnej.
Do roku 1990 zniszczono dalsze 50 cerkwi, które z racji braku opiekunów, wyznawców danej religii, wykorzystywane były najczęściej jako magazyny, składy nawozu miejscowych państwowych gospodarstw rolnych.
Większość cerkwi, które przetrwały do dnia dzisiejszego to obiekty przejęte przez Kościół Rzymskokatolicki po delegalizacji Kościoła Grekokatolickiego w roku 1946. Część swoich świątyń Grekokatolicy odzyskali po roku 1989. Obecnie 36 cerkwi znajduje się w ich rękach. Ponadto 25 cerkwi użytkowanych jest przez wyznawców prawosławia, 38 cerkwi nie jest użytkowanych w celach kultowych i niszczeje, a 8 znajduje się w ruinie.
Dane na podstawie:
"Zabytkowe Cerkwie Południowo-Wschodniej Polski"
Stanisław Kryciński
Warszawa 2003
Źródło: informacja własna
|